ટપક સિંચાઈ ની કાર્યપધ્ધતિ

(૧) પાણીની બચત : આ પધ્ધતિથી છોડના મૂળ વિસ્તારમાં જ પાણી આપવામાં આવતું હોવાથી મર્યાદિત જમીન ભીની થતાં બાષ્પીભવન, વહી જતાં પાણી તથા મૂળ વિસ્તારની નીચે નિતાર (ઝમણ) દ્રારા થતાં પાણીના વ્યય ઉપર નિયંત્રણ મેળવી શકાય છે જેથી પાક, જમીન તથા વાતાવરણ પ્રમાણે સરેરાશ ૪૦ થી ૭૦ ટકા પાણીની બચત થાય છે. જેનાથી વધારે વિસ્તારને પિયત હેઠળ લાવી શકાય છે.

(૨) છોડની વૃધ્ધિ અને ઉત્પાદન : ધીમે ધીમે ઓછું પિયત વારંવાર આપવામાં આવતું હોવાથી જમીનમાં પૂરતો ભેજ તથા હવાનું યોગ્ય પ્રમાણ જળવાઈ રહે છે. જેથી હવાની અવર જવર અને ઉષ્ણતામાનનું નિયમન થાય છે જેથી પાકની વૃધ્ધિ સારી રીતે થાય છે. અને ઉત્પાદન ૨૦ થી ૪૦ % વધારે મળે છે.

(૩) ખાતરોનો મહત્તમ ઉપયોગ : આ પધ્ધતિથી પાકની જરૂરિયાતના સમયે રાસાયણિક ખાતરો પાણી સાથે છોડના મૂળ વિસ્તારમાં આપી શકાય છે જેના લીધે પોષક તત્વો જમીનમાં પાણી સાથે ઊંડે જતાં નથી તથા પાણીની સાથે વહી જતાં નથી જેથી ખાતરની કાર્યક્ષમતા વધુ મળે છે. જેથી આશરે ૩૦ થી ૫૦ ટકા ખાતરની બચત થાય છે.

(૪) નીંદણ, રોગ, જીવાતનું નિયંત્રણ, : ફક્ત મૂળ વિસ્તાર જ ભીનો થતો હોવાથી સૂક્મ આબોહવા અને બાકીની જમીન સૂકી રહેવાથી નીંદણ તથા રોગ જીવાતનો ઉપદ્રવ ઘટે છે. સરવાળે નીંદામણ,દવાઓ વગેરે પાછળ થતો ખર્ચ ઘટે છે. 

(૫) મજૂર તથા ઊર્જા શક્તિનો બચાવ : ટપક પિયત પધ્ધતિ ચાલુ તથા બંધ કરવા પુરતા મજૂર જરૂર પડે છે. નિંદામણ, દવા છાંટવી, ખાતર આપવું વગેરે ખેતી કાર્યો પણ અમર્યાદિત કરવા પડતા હોવાથી મજૂરોની ૩૦ થી ૪૦ ટકા જેટલી જરૂરિયાત ઓછી રહે છે. વળી આ પધ્ધતિ ઓછા દબાણે ચાલતી હોવાથી વીજ રાક્તિ (ઈલેક્ટ્રીક પાવર)માં ૨૦ થી ૩૦ ટકાનો બચાવ થાય છે.

(૬) અસમતલ હલકી કે નબળી જમીનો માટે અનુકુળ : રેતાળ, ખાડા-ટેકરાવાળી કે ઢાળવાળી,બિન ઉપજાઉ જમીનમાં કે જ્યાં ચીલાચાલું પધ્ધતિ અનુકુળ આવતી થી ત્યાં ટપક પધ્ધતિ અનુકુળ આવે છે.

(૭) ક્ષારવાળું પાણી : આ પિયત પધ્ધતિ પાણી ઓછું જોઈતું હોવાથી સાધારણ ક્ષારવાળું પાણી પિયત તરીકે આપી શકાય છે. ક્ષારની સાંદ્રતા નહિવત રહે છે અને પાકની વૃધ્ધિ ઉપર ક્ષારની નુકશાનકારક અસર થતી નથી.

(૮) નહેર વિસ્તારની બિનઉપજાઉં જમીનને ફરીથી ઉપજાઉ બનાવવા : નહેરવાળા વિસ્તારોમાં વધુ અને આડેધડ પાણીનો ઉપયોગ કરવાથી જમીનમાં પાણીની સપાટીનું લેવલ ઊંચે આવવાની બિનઉપજાઉ બને છે. આવા વિસ્તારમાં નિતારની યોગ્ય વ્યવસ્થા ટપક પધ્ધતિ દ્રારા પાણીનો કાર્યક્ષમ ઉપયોગ કરીને જમીનમાં ભૂગર્ભ જળની સપાટી નિયંત્રિત કરી શકાય છે અને આવી જમીન ફરીથી ઉપજાઉ બનાવી શકાય છે.