ખેતીમાં સુક્ષ્મતત્વો(માઇક્રોન્યુટ્રીએન્ટ) ના કાર્યો

ગુજરાતના વિવિધ વિસ્તારોની જમીનમાં ગંધક, જસત અને લોહની સરેરાશ ઉણપ અનુક્રમે ૪૦-૫૦, ૨૫-૩૦ અને ૧૫-૨૦ ટકા. જટલી જોવા મળેછે, દરેક પ્રકારના છોડને તેના પોષણ અને વૃદ્ધિ માટે ઉપર દર્શાવેલ બધા જ આવશ્યક પોષક તત્વોની જરૂરીયાત રહે છે.

આ તત્વો પૈકી કોઈપણ એક તત્વની ઉણપ જણાય તો પણ છોડ ની વૃદ્ધિ અને વિકાસ બરાબર થતા નથી અને ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થાય છે. જમીનમાં એકાદ તત્વની અછત હોય અને અન્ય તત્વો પૂરતા પ્રમાણમાં આપવામાં આવે તો પણ ઉત્પાદન બરાબર મળે નહીં. દરેક પોષક તત્વો તેની જરૂરીયાત મુજબ છોડને મળી રહે તો જ ગુણવતાસભર સારૂ ઉત્પાદન મળે છે. 

વધુ ઉત્પાદન આપતી જાતોનું વાવેતર વધતા માત્ર મુખ્ય પોષક તત્વોવાળા રાસાયણિક ખાતરોનો વપરાશ વધવાથી તેમજ સેન્દ્રિય ખાતરોના ઘટતા વપરાશને લીધે અને પિયત વ્યવસ્થા ઘનિષ્ટ ખેતી પધ્ધતિનો વ્યાપ વધતા મુખ્ય પોપક તત્વોની સાથે જમીનમાંથી સુક્ષ્મ તત્વોનો ઉપાડ પણ વિપુલ માત્રામાં થાયછે. પરંતુ આ તત્વની પૂર્તિ નહિવત રહેતા ગૌણ અને સુક્ષ્મ તત્વોની ઉણપ જમીનમાં તથા ઉભા પાકમાં જીવા મળે છે. આમ, ગૌણ અને સૂક્મ તત્વોની ઉણપ ધીરેધીરે વિસ્તરતી જાય છે તયારે ખેડૂતોને આ પોષક તત્વોના યોગ્ય ઉપયોગ બાબતે વૈજ્ઞાનિક સમજ તથા સાચુ માર્ગદર્શન મળી રહે તે ખૂબ જરૂરી બને છે.