ફળ ફાટવાના કારણો અને ઉપાય

જમીન અને હવામાનના ભેજના પ્રમાણમાં એકા એક વધ-ઘટ થાય તો ફળો ફાટે છે. બીજુ કારણ કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ, ઝીંક,કોપર,મેંગેનીઝ અને મોલીબ્ડેનમ જેવા પોષક તત્વો ફળોની વૃદ્ધિ અને વિકાસની શારીરિક પ્રક્રિયાઓમાં જરૂરી છે અને વૃદ્ધિના સમયગાળા દરમિયાન આ પોષક તત્વોની ઉણપથી ફળ ફાટી જાય છે.

ભેજમાં એકદમ વધારો થાય ત્યારે ફળના તમામ કોષો વિકાસ પામે છે, પરંતુ જયારે ભેજ એકદમ ધટે ત્યારે વિકાસ અટકી જાય અને છાલના કોષો સંકોચાય એટલે ફળોની છાલ ફાટે છે. વધારે તંગી પડે તો આ ફાટ ફળના માવા સુધી પહોંચે. આ પ્રકિચાથી ઉલ્ટુ પ્રથમ ભેજની તંગી પડે ત્યાર બહારની છાલ સખ્ત થાય અને ફરી જયારે પાણી/ભેજ મળે એટલે ફળની અંદરના કોષોની સંખ્યા અને કદમાં વધે દરમ્યાન છાલ પાણી/ભેજની તંગીના કારણે સખ્ત થઈ જતા અને અંદરથી દબાણ વધતા છાલને ફાડી નાખે છે. ઘણી વખત ઉનાળાની સખ્ત ગરમી પછી એકા એક વરસાદ થતા ફળોનું ફાટવું અને ખરવું સામાન્‍ય બાબત બની જાય છે.

વાયરસ તથા ફંગસના હુમલાથી પણ ફળો ફાટે છે.આ ઉપરાંત વાતાવરણના પરિબળો જેવા કે જમીનનો ભેજ, ઉષ્ણતામાન, સાપેક્ષભેજ, સૂર્યપ્રકાશ, ફળ ઉપર પડવો વગેરે. જે આપણે દાડમ, કેરી, લીંબુમાં જોઈ શકીએ છીએ. સુર્યપ્રકાશ સીધો ફળો ઉપર પડે તો ફળો ફાટે છે. વાતાવરણમાં એકદમ ગરમી વધે તો પણ ફળો ફાટે છે. આ સિવાય અંતઃસ્રાવો ખાસ કરી જીબરાલીક એસિડનું ઓછું પ્રમાણ પણ ફળ ફાટવા માટે જવાબદાર ગણાય.