પાણી માત્ર મનુષ્યો માટે જ નહીં પરંતુ તમામ સજીવો માટે જીવનનો આધાર છે. પાણી વિના આપણે જીવનના અસ્તિત્વની કલ્પના પણ કરી શકતા નથી. આજ કારણ છે કે શાસ્રોમાં પાણીને જીવન કહેવામાં આવ્યું છે. પાણી પ્રાણી શરીરના મુખ્ય તત્વોમાંનું એક છે. અને તે પ્રાણીના શરીરમાં ૫૦-૮૦% ફાળો આપે છે. સરેરાશ એક પ્રાણી દિવસમાં ઓછામાં ઓછું ત્રણ વખત પાણી પીવે છે . પાણીની અછત પશુના ઉત્પાદન પર સીધી અસર કરે છે. પ્રાણીઓની પાણીની જરૂરિયાત તેમની ઉંમર, જથ્થો અને ઘાસચારાની ઉપલબ્ધતા પર આધારિત છે. લીલા ચારો ખાતા પ્રાણીઓને પ્રમાણમાં ઓછા પાણીની જરૂર પડે છે અને તે વાતાવરણના તાપમાનથી પણ પ્રભાવિત થાય છે. પ્રતિ દીન, ગાય અને ભેંસને ૬૦-૭૦ લિટર પાણી અને ઘેટાં તથા બકરાને ૫-૭ લિટર પાણીની જરૂર પડે છે. જયારે પશુને તરસ લાગે છે, ત્યારે પશુ વારંવાર મોં ખોલવા, નસકોરડું વધારવા અને જીભને વારંવાર બહાર કાઢવા જેવા લક્ષણો દર્શાવે છે પશુઓને સ્વચ્છ, શુદ્ધ અને ઝેરી પદાર્થો થી મુક્ત પાણી આપવું જોઈએ. અશુદ્ધ પાણી પીવાથી પ્રાણીઓમાં રોગો ફેલાય છે, જેની સીધી અસર પ્રાણીઓના આરોગ્ય અને ઉત્પાદન પર પડે છે.
જયારે પ્રાણી ના શરીર માં ૪ થી પ% પાણી ની ઉણપ સર્જાય છે ત્યારે પ્રાણીમાં નિર્જલીકરણ ના લક્ષણો જોવા મળે છે જેમ કે,
જયારે પ્રાણી ના શરીર માં ૧૦% થી વધારે નિર્જલીકરણ થાય છે તેવા સમયે પ્રાણીનું મૃત્યુ થવાની સંભાવનાઓ પણ રહે છે. પરંતુ કેટલાક પ્રાણી જેવા કે ઊંટ ૭ દિવસ સુધી પણ પાણી વિના પોતાનું જીવન ટકાવી રાખે છે.
Ref . sdau
Khetidekho is proudly powered by WordPress