ખેડૂત ના મિત્ર કીટક દાળિયા (લેડી બર્ડ)

આ પરભક્ષી કીટક શરીરે ખડતલ હોવાથી કીટનાશક દવાઓની તેના પર પ્રમાણમાં ઓછી અસર થાય છ. ખેતરમા જયારે નુક્શાનકારક જીવાતોના નિયંત્રણ માટે કીટનાશક દવાઓનો છંટકાવ કરવામાં આવે છે ત્યારે તેની અસર દાળિયા પર પણ થતી હોય છે. પરંતુ તેની અસર અન્ય પરભક્ષી કીટક ની  સરખામણીમાં દાળિયા પર ઓછી થતી હોય છે. દાળિયા એ મોલો અને બીજી પોચા શરીરવાળી જીવાતોનું અગત્યનું પરભક્ષી કીટક ગણાય છે. મોલોના જૈવિક નિયંત્રણમાં તેની ઘણી જ અગત્યતા રહેલી છે. વૈજ્ઞાનિકોના અથાગ પ્રયત્નો છતાં પ્રયોગશાળામાં મોટા પાયા પર આ પરભક્ષીને ઉછેરવાની અને આર્થિક રીતે પરવડે તેવી તાંત્રિકતા હજુ સુધી વિકસાવી નથી. તેથી મનુષ્ય યોજીત જૈવિક નિયંત્રણ શક્ય બન્યું નથી. પરંતુ કુદરતી રીતે થતા જૈવિક નિયંત્રણમાં તેનો લાભ લઈ શકાય છે. ખેતી પાકોમાં જૈવિક વિવિધતામાં વધારો કરી દાળિયાને ખોરાક મળી રહે તેવા પાકોનું વાવેતર કરવાથી તેની સંખ્યામાં વધારો થાય છે. સંશોધનના પરિણામોને આધારે ખેડુતોને કપાસના કુલ છોડના આશરે ૧૦% છોડ મકાઈના ઉગાડવાની ભલામણ કરવામાં આવેલ છે. કુદરતમાં તેની વસ્તી વધે તેવા પ્રયત્નો કરવા જોઇએ. બિનજરૂરી કીટનાશક દવાઓનો છંટકાવ ન કરતા દાળિયા માટે ઓછી ઝેરી હોય તેવી દવાઓની પસંદગી કરવી જોઈએ. શક્ય હોય ત્યાં વનસ્પતિજન્ય દવાઓનો ઉપયોગ કરવાથી કુદરતની આ મામૂલી ભેટ સમાન દાળિયા” ને બચાવી શકાય છે.

REF . ડો ડી.એમ .કોરાટ , આણંદ એગ્રિકલચર યુનિવર્સિટી