Khetidekho

ભીંડા ના પાક માં રોગ જીવાત

ડૂંખ અને ફળ કોરી ખાનારી ઈયળ

ઓળખ:

  • ઈડા: આછા ભુરાં રંગના ગોળાકાર હોય છે. માદા છૂટા છવાયા ઈંડા ફૂલ કળી તેમજ કૂમળા ફળ પર મૂકે છે.

 

  • ઈયળ : ઈયળ રાખોડી રંગની, કાળા માથા વાળી અને શરીરે કાળા અને બદામી રંગના ટપકાં ધરાવે છે આથી તેને કાબરી કે ટપકાંવાળી ઈયળ કહે છે.

 

  • પુખ્ત: કદમાં નાનું આછા લીલા રંગનું હોય છે.

 

  • નુકસાનકારક અવસ્થા: ઈયળ અવસ્થા

 

  • નુકશાન : પાકની શરૂઆતની અવસ્થામાં ઉપદ્રવ જોવા મળે તો ઈયળ છોડની ડૂંખને કોરી ખાયને નુકશાન કરે છે. ઉપદ્રવિત ડૂંખ ચીમળાઈને સુકાય જાય છે. જયારે પાકની ઉત્પાદક અવસ્થાએ ઈયળો ફૂલ, કળી અને ફળને કોરે છે. જેથી ઉપદ્રવિત ફૂલ અને કળી ખરી પડે છે. જયારે ફળની વૃદ્ધિ અટકે છે. અને ફળ અનિયમિત આકારના ઓછી ગુણવત્તાવાળા થઈ જાય છે. આમ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો જોવા મળે છે.

 

  • અવલોકન પધ્ધતિ :
    1.નિયત કરેલ પ્લોટમાંથી અંગ્રેજી ‘ડબલ્યુ’ આકારે ચાલીને આખા પ્લોટમાંથી અસ્તવ્યસ્ત પધ્ધતિથી ર૦ છોડ પસંદ કરવા.
  • 2.પસંદ કરેલ છોડનું બારીકાઈથી નિરીક્ષાણ કરી દરેક છોડ પર જોવા મળતી ડુંખો અને ફળોની સંખ્યા તેમજ નુકશાન પામેલ ડુંખો અને ઉપદ્રવિત શીંગોની સંખ્યાની ગણત્રી કરવી.

 

  • નિયંત્રણ વ્યવસ્થાપન:

1.ઉનાળામાં ઉંડી ખેડ કરવાથી કોશેટા અવસ્થા નાશ પામે છે. 

 

2.ઉપદ્રવિત ડૂંખ તથા ફળોને વીણીને નાશ કરવો.

 

3.પ્રતિકારક જાતો ગુ. બી. ૧, સીલેકશન-ર, પંજાબ પદમીની, ભીંડા સીલેકશન-ર નું વાવેતર કરવું. 

 

4.ખેતરમાં સ્વચ્છતા જાળવવી, શેઢાપાળા નિંદામણમુકત રાખવા.

 

 5.ખેતરમાં ફેરોમેાન ટે્રપ પ્રતિ હેકટરે પ પ્રમાણે મુકવાથી ઉપદ્રવની શરૂઆત જાણી સમયસર નિયંત્રણ થઈ શકે છે.

 

6. લીમડા આધારીત દવાઓના ઉપયોગથી માદા ફળમાં ઈંડા મૂકતી અટકે છે.

 

Source : Internet
તડતડીયા
  • ઓળખ : પુખ્ત કીટક લીલા રંગના, ફાચર આકારના એટલે કે પાછળના ભાગે પાતળા હોય છે.પાંખોનાં પાછળના ભાગે બે ગોળાકાર કાળા ટપકાં જોવા મળે છે. બચ્ચાં પાન પર ત્રાંસા ચાલે છે. તે એની લાક્ષણિકતા છે.

 

  • નુકશાનકારક અવસ્થા : બચ્ચા અને પુખ્ત

 

  • નુકશાન: બચ્ચાં અને પુખ્ત પાનની નીચેની સપાટીએ રહી પાનમાંથી રસ ચૂસે છે. જેથી પાન ધારે થી પીળા પડી જાય છે. વધુ ઉપદ્રવ માં પાન કોડીયા જેવા થઈ ઉપર ની તરફ કોકડાય છે. આ જીવાત પાનના ઘટયા રોગની વાહક છે.

 

  • અવલોકન પધ્ધતિ અને નોંધ :

1.ભીંડાની ડુંખ અને શીંગ કોરી ખાનાર ઈયળમાં દર્શાવ્યા મુજબ ર૦ છોડ પસંદ કરવા.


2.પસંદ કરેલ દરેક છોડના ત્રણ પાન (ટોચ, મધ્ય અને નીચે) એમ કુલ ૬૦ પાન પર જોવા મળેલ બચ્ચાંની કુલ સંખ્યાને ૬૦ વડે ભાગતા જે સંખ્યા આવે તેને પૂર્ણાંક સંખ્યામાં ફેરવીને અવલોકન કાર્ડમાં દર્શાવવી.

 

  • નિયંત્રણ વ્યવસ્થાપન : 

 

1. રીંગણીની ફેરરોપણી સપ્ટેમ્બર માસના પહેલા અઠવાડીયે કરવાથી આ જીવાતનો ઉપદ્રવ ઘટે છે જેથી ઘટીયા  પાનનો રોગ પણ ઓછો જોવા મળે છે. 

 

2. આ જીવાતના ઉપદ્રવની શરૂઆત થાય ત્યારે ૧૦ લીટર પાણીમાં લીમડાની મીંજ ૫૦૦ ગ્રામ પ્રમાણે ભેળવી તૈયાર કરેલ દ્રાવણ નો છંટકાવ કરવાથી પાકને રક્ષણ મળે છે.

 

3. ફેરરોપણીના ૧૫ દિવસ બાદ છોડના મૂળ પાસે કા્બોફયુરાન ૩% દાણાદાર દવા ૧૦ કિ. ગ્રા. પ્રતિ હેકટર મુજબ આપવાથી ૩૦ થી ૩૫ દિવસ સુધી પાકને જીવાત સામે રક્ષણ મળે છે.

 

4. રાસાયણિક નિયંત્રણમાં ડાયમીથોએટ ૩૦% ઈસી ૧૦ મી. લી. અથવા મિથાઈલ-ઓ-ડીમેટોન ૨૫% ઈસી ૧૦ મી. લી. અથવા મેલાથીઓન ૫૦ % ઈસી ૧૦ મીલી  દવા ૧૦ લીટર પાણીમાં મીશ્ર કરી છંટકાવ કરવો.

Source : Internet
સફેદમાખી
  • ઓળખ: બચ્ચા ચપટા, અંડાકાર અને ભીંગડા જેવા હોય છે.
  • પુખ્ત : કીટક કદમાં નાનું, ૧ થી ૨ મીમી લાબું  હોય છ. જેનું શરીર પીળા રંગનું હોય છે. પાંખો સફેદ રંગના મીણના પાવડર થી ઢંકાયેલ હોય છે.
  • નુકશાનકારક અવસ્થા :બચ્ચાં અને પુખ્ત 
  • નુકશાન : આ કીટકની બંન્ને અવસ્થા બચ્ચાં અને પુખ્ત પાનમાંથી રસ ચૂસે છે . જેને કારણે પાન ફિક્કા પડે છે વધૂ ઉપદ્રવ માં  પાન છેવટે સુકાય જાય છે. બચ્ચા ચીકણો મધ જેવા પ્રવાહી સ્ત્રાવ કરે  છે.જે પાનની સપાટી અને ફૂલો પર પ્રસરે છે . જેથી પ્રકાશસંશ્લેપણની ક્રિયા માં વિક્ષેપ  કરે છે. છોડની વૃવ્ધિ ઉપર અસર થાય છે.

 

  • નિયંત્રણ વ્યવસ્થાપન :

1. રીંગણીની ફેરરોપણી સપ્ટેમ્બર માસના પહેલા અઠવાડીયે કરવાથી આ જીવાતનો ઉપદ્રવ ઘટે છે જેથી ઘટીયા  પાનનો રોગ પણ ઓછો જોવા મળે છે. 

 

2. આ જીવાતના ઉપદ્રવની શરૂઆત થાય ત્યારે ૧૦ લીટર પાણીમાં લીમડાની મીંજ ૫૦૦ ગ્રામ પ્રમાણે ભેળવી તૈયાર કરેલ દ્રાવણ નો છંટકાવ કરવાથી પાકને રક્ષણ મળે છે.

 

3. ફેરરોપણીના ૧૫ દિવસ બાદ છોડના મૂળ પાસે કા્બોફયુરાન ૩% દાણાદાર દવા ૧૦ કિ. ગ્રા. પ્રતિ હેકટર મુજબ આપવાથી ૩૦ થી ૩૫ દિવસ સુધી પાકને જીવાત સામે રક્ષણ મળે છે.

 

4. રાસાયણિક નિયંત્રણમાં ડાયમીથોએટ ૩૦% ઈસી ૧૦ મી. લી. અથવા મિથાઈલ-ઓ-ડીમેટોન ૨૫% ઈસી ૧૦ મી. લી. અથવા મેલાથીઓન ૫૦ % ઈસી ૧૦ મીલી  દવા ૧૦ લીટર પાણીમાં મીશ્ર કરી છંટકાવ કરવો.

Source : Internet

Related Blogs